Thứ Bảy, 12 tháng 11, 2022

Review ngắn ngành thép (Phần 2)

 Lên đỉnh năm 2021

Năm 2021 là một năm thành công rực rỡ ngoài mong đợi của ngành thép Việt Nam, chủ yếu hưởng lợi từ nhu cầu xuất khẩu trong tình hình khó khăn của các khu vực sản xuất và tiêu thụ thép lớn như Trung Quốc, Châu Âu, Mỹ… do đứt chuỗi cung ứng toàn cầu do dịch bệnh Covid 19. Xuất khẩu thép năm 2021 đạt kết quả rất tốt: 14 triệu tấn thép bán thành phẩm và thành phẩm với trị giá khoảng 12.7 tỷ đô la.

Sản lượng thép thô đạt 23 triệu tấn, tăng 16% so với năm 2020. Sản lượng thép thành phẩm các loại đạt gần 34 triệu tấn, tăng 19% y-o-y! Trong lúc tiêu thụ trong nước chỉ đạt hơn 22 triệu tấn, giảm 5,5% so với năm 2020.

Vòng xoáy đi xuống 2022

Khởi đầu là lời “tiên tri” u ám từ chủ tịch HP Trần Đình Long vào tháng 5/2022 "cổ đông cứ đợi kết quả kinh doanh quý 2, quý 3, quý 4 rồi sẽ thấy. Lúc này ngành thép đang không thuận lợi. Đợi hai tháng nữa sẽ có kết quả kinh doanh quý 2, cổ đông sẽ thấy tình hình thê thảm thế nào”[1].

Ngày 30/9/2022 Pomina thông báo ngừng sản xuất lò cao (BF) duy nhất của họ và chỉ còn sản xuất lò điện (EAF)[2].

Ngày 25/10/2022 Thép Miền Nam- VN Steel thông báo cho CB-CNV nghỉ luân phiên dài hạn từ tháng 10-12/2022[3].

Ngày 4/11/2022 Hòa Phát thông báo ngưng sản xuất hai lò cao ở KLH Gang thép Dung Quất và hai lò cao ở KLH Gang thép Hải Dương. Hiện nay Hòa Phát đang có tổng cộng 7 lò cao luyện thép gồm 4 lò ở Dung Quất và 3 lò ở Hải Dương. Như vậy, 4/7 lò cao của Hòa Phát đã dừng hoạt động vì đầu ra chậm. Dự kiến họ sẽ dừng tiếp một lò cao ở Dung Quất trong tháng 12 tới đây[4].

Ngày 11/11/2022 Formosa Hà Tĩnh thông tin sẽ cắt giảm 15% sản lượng do phải chịu tác động bởi tình trạng dư cung thép và đã cố gắng đẩy mạnh xuất khẩu, song nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ và châu Âu không cao như dự kiến[5].

Nguyên nhân ngành thép suy giảm thì nhiều, trong đó vẫn yếu tố chính vẫn là chính sách thắt chặt tiền tệ đang lan rộng trên toàn cầu, bắt đầu từ ngân hàng trung ương Mỹ, FED để chống lạm phát. Đồng đô la tăng giá mạnh làm cho đồng tiền các nước nhanh chóng mất giá dẫn đến các nước buộc phải thực thi các chính sách tiền tệ như tăng lãi suất ngân hàng, điều chỉnh tỷ giá hối đoái dẫn đến thắt chặt hơn về nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh, bên cạnh việc thiếu hụt khí đốt, xăng dầu do cuộc chiến Nga Ukraina…. Nhu cầu về hàng hóa lâu bền như xe ô tô hay đầu tư xây dựng, hạ tầng, công nghiệp trên thế giới giảm mạnh kéo theo giảm nhu cầu thép. Trong nước thì ngành xây dựng và bất động sản chậm lại đáng kể tạo áp lực thêm cho nhu cầu thép nội địa.

Dự báo sản xuất tiêu thụ thép năm 2022 sẽ giảm mạnh từ mức nền cao của năm 2021. Theo báo cáo của Hiệp Hội Thép Việt Nam (VSA), tính cho 10 tháng đầu năm, sản xuất thép thành phẩm 10 tháng đầu năm 2022 đạt 25,31 triệu tấn, giảm 8,7% so với cùng kỳ năm 2021. Bán hàng thép thành phẩm đạt 23,159 triệu tấn, giảm 6% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó xuất khẩu đạt 5,316 triệu tấn, giảm 16,6% so với cùng kỳ năm ngoái![6]

Đây cũng là xu hướng chung của ngành thép toàn cầu. Theo báo cáo của Hiệp Hội Thép thế giới (WSA) thì sản lượng thép thô 9 tháng đầu năm của 64 quốc gia thuộc hiệp hội giảm 4.3% tương đương 63 triệu tấn[7].

Hình 1: Sản lượng thép thô 9 tháng đầu năm của 64 quốc gia thuộc WSA

Nguồn: WSA

Điều gì đang chờ ở phía trước?

Trước hết, theo IMF thì việc thắt chặt tiền tệ của Fed sẽ cần cả năm mới thấy hiệu quả, nghĩa là khoảng giữa năm 2023, nếu đảo chiều chính sách thì kinh tế lại mất cả năm nữa mới hồi phục lại mức cũ, nghĩa là giữa năm 2024.

Cuộc chiến Nga Ukraine thì sẽ không dể kết thúc một sớm một chiều khi mà Mỹ và châu Âu vẫn tiếp tục hỗ trợ Ukraine và ông Putin vẫn còn cảm thấy bị đe dọa, mùa đông sắp tới là một thử thách lớn cho cả hai bên, tuy nhiên là chủ nhà thì vẫn có chút ưu thế hơn!

Trung Quốc có một số thông báo nới lỏng chính sách cách ly Covid cho du khách xuất nhập cảnh gần đây, tuy nhiên mức độ rất hạn chế và chưa biết hiệu lực vào ngày nào. Nhiều tin đồn đoán về việc nới lỏng chính sách Zero Covid sẽ thực hiện vào mùa xuân tới hoặc quý II năm 2023. Dù sao thì cả dân chúng TQ và nền kinh tế cũng khó có thể chịu đựng được lâu hơn nữa đối với những chính sách này, rất khó để trì hoãn việc mở cửa lại nền kinh tế.

Mong muốn sớm chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế từ phụ thuộc nặng vào lĩnh vực đầu tư hạ tầng và bất động sản, nhà ở sang các mô hình bền vững hơn của Trung Quốc khó mà thực thi một sớm một chiều khi mà mới bắt tay thực hiện thi đã hầu như làm tê liệt thị trường BĐS và nhà ở. Gần đây chính phủ đang nỗ lực giải cứu các công ty BĐS đang ngập ngụa trong nợ nần. “Các đơn vị phát hành trái phiếu chính quyền địa phương (Local government financing vehicles - LGFV) hiện là bên mua lớn nhất của những dự án dở dang từ các công ty bất động sản vỡ nợ, bao gồm cả China Evergrande Group”[8]. Trung Quốc có kế hoạch rà soát các chính sách giải cứu toàn diện để ngăn chặn khủng hoảng tài sản[9].

Các phiên gần đây cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam giảm mạnh nhất toàn cầu[10], điều này chắc chắn sẽ đặt ra những câu hỏi và giải pháp cấp bách cho các nhà quản lý. Do VN còn là một nền kinh tế mới nổi nên tỷ trọng ngành bất động sản và tài chính trong thị trường chứng khoán là khá lớn, biểu đồ dưới đây cho thấy tỷ trọng vốn hóa ngành năm 2020, trong đó tài chính ngân hàng chiếm 29% và BĐS chiếm 24%, tổng tỷ lệ hơn 50%! Tỷ lệ này vào năm 2022 tương ứng là 35.3% và 21.8% . Để thấy mức độ tác động lớn như thế nào đến TTCK nếu cả hai ngành này bị khó khăn!

Hình 2: Cơ cấu vốn hóa toàn thị trường theo ngành 2020


Nguồn: vneconomy.vn[11]

Hình 3: Số công ty niêm yết và mức vốn hóa theo ngành 9/2022

Thị trường trong nước đã có một số tín hiệu tốt như trong phiên họp thường kỳ tháng 10 năm 2022, chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính cung cấp đủ vốn cho nền kinh tế và tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp và sửa đổi Nghị định 65/2022/NĐ-CP nếu cần[12].

Ngành thép trong 15 năm trở lại đây thì có ba lần cứ một năm xấu thì có hai năm tốt, như năm 2008, 2011 và 2014. Trường hợp mới nhất là hai năm xấu liên tiếp là năm 2018 và 2019, theo sau là hai năm tốt (ngoài dự kiến do dịch bệnh). Năm 2023 các dự báo đều rất khó khăn tuy nhiên xác suất phục hồi vẫn có nếu các vấn đề đã nêu trên được xử lý tốt.

Xác suất cao nhất là ngành thép phục hồi vào năm 2024 mặc dù đây là năm bầu cử tổng thống Mỹ, sẽ có nhiều chính sách mới tuy nhiên hy vọng là không ảnh hưởng nhiều đến ngành thép như năm 2018-2019.

Bài viết mang tính chất cá nhân, không đại diện cho các cơ quan và tổ chức tác giả đang làm việc hay cộng tác.

Phan Đình Long

Người đăng: vào lúc Không có nhận xét nào:
Đăng ký: Bài đăng (Atom)