How
does the US-China trade war affect the galvanizing industry in Vietnam?
Photo:
Tôn Đông Á
Mỹ áp thuế 25% lên các
sản phẩm thép nhập khẩu hoàn toàn không gây ảnh hưởng gì đến Trung Quốc.
Đã từ lâu ngành thép
Trung Quốc đã tiến hành mở rộng các thị trường mới và giảm dần tỷ trọng thép xuất
khẩu vào Mỹ, còn vì lý do là từ trước đến nay Mỹ vẫn luôn áp đặt thuế quan cao
lên các sản phẩm thép nhập khẩu từ Trung Quốc. Theo dữ liệu của Bộ thương mại
Hoa Kỳ (D.O.C.) thì trong năm 2017 Mỹ chỉ nhập khẩu một lượng nhỏ thép của
Trung Quốc, khoảng 689.450 tấn, chiếm khoảng 2% sản lượng thép nhập khẩu.
Bảng 1: Nhập khẩu thép
trong 5 năm gần đây của Mỹ, ĐVT: Tấn
Theo báo cáo của tháng
6/2018 của bộ phận giám sát thương mại quốc tế thuộc DOC thì lượng thép Mỹ nhập
khẩu từ Trung Quốc cũng là 2%.
Nguồn:
Cục thống kê Hoa Kỳ
Trong quý 1/2018, Mỹ nhập
khẩu 79% lượng thép từ 10 quốc gia trên, trong đó Canada (20%) và Brazil (13%)
luôn xếp đầu bảng trong các năm gần đây, kế theo là South Korea và Mexico
(11%). Chúng ta thấy thép nhập từ Trung Quốc chỉ chiếm có 2%.
Có vẻ như Mỹ đánh thuế
thép nhập khẩu nặng một phần lớn là trực tiếp đánh lên các đồng minh truyền thống
như Canada, Brazi, Mexico, South Korea và Nhật Bản vốn luôn chiếm tỷ trọng cao
trong lượng thép xuất vào Mỹ.
Một phần có vẻ Mỹ muốn
đánh thuế lên thép Trung Quốc một cách gián tiếp. Biểu đồ sau sẽ cho ta thấy Mỹ
muốn đánh thuế thép lên South Korea hoặc Việt Nam là một cách đánh gián tiếp
thép Trung Quốc, bởi vì cả hai nước đều nhập khẩu một lượng thép TQ lớn nhất.
Nguồn:
Cục thống kê Hoa Kỳ
Trong Q1/2018, Trung Quốc
đã xuất khẩu đi 14.7 triệu tấn thép các loại, và mười quốc gia trên là điểm đến
của 53% tổng lượng thép xuất khẩu của Trung Quốc, khoảng 7.8 triệu tấn; trong
đó Hàn Quốc nhập 2 triệu tấn, Việt Nam 1.3 triệu tấn, Philippines 0.9 triệu tấn,
Indonesia và Thái Lan 0.7 triệu tấn mỗi quốc gia.
Cho dù là bị đánh thuế
gián tiếp thì Trung Quốc cũng không hề hấn gì trong cuộc chiến giữa thương mại
này. Hiện tại ngành thép TQ đã cắt giảm mạnh phần công suất lạc hậu, theo thông
tin của hiệp hội thép TQ (CISA) thì xuất khẩu thép của họ đã giảm đi một phần
ba vào năm 2017 do sản lượng thép trong nước đã giảm mạnh. Khoảng 600 lò luyện
thép cảm ứng lạc hậu (induction furnaces) đã bị đóng cửa năm 2016, cắt giảm khoảng
7% công suất sản xuất hàng năm của cả nước.
Tương ứng, trên quy mô
toàn cầu thì xuất khẩu thép của TQ đã giảm mạnh trong các năm gần đây, cụ thể
đã giảm từ 112.4 triệu tấn năm 2015 xuống còn 75.4 triệu tấn trong năm 2016. Do
đó, chính phủ TQ đã bắt đầu định hướng chỉ xuất khẩu các sản phẩm thép có giá
trị gia tăng cao, họ sẽ giảm dần xuất khẩu thép thô, do đây rõ ràng không phải
là mặt hàng chiến lược nữa khi mà mức độ cạnh tranh gia tăng trên toàn cầu.
6 tháng đầu năm 2018,
xuất khẩu thép vào Mỹ tăng.
Hình 1 cho thấy 79% lượng
thép nhập khẩu vào Mỹ trong quý 1/2018 đến từ 10 quốc gia, lớn nhất là Canada với
20% và thấp nhất là Trung Quốc, 2%. Trong đó lượng thép nhập khẩu từ Việt Nam đứng
thứ 11, báo cáo của DOC cho thấy đã giảm đi 32% so với quý trước nhưng không
cho biết số lượng cụ thể. Tuy nhiên bản tin VSA cho thấy xuất khẩu thép Việt
Nam vào Mỹ trong 6 tháng đầu năm 2018 là 439 ngàn tấn; tăng mạnh so với cùng kỳ:
6 tháng đầu năm 2017 số liệu này chỉ là 250 ngàn tấn. Xuất khẩu thép Việt Nam
vào Mỹ cả năm 2017 cũng chỉ hơn 500 ngàn tấn; có vẻ như hai thông tin trái ngược
nhau, có lẽ phải đợi đến khi DOC ra báo cáo cho cả năm thì mới biết được.
Tổng lượng thép nhập khẩu
của Mỹ trong quý 1 năm 2018 đã giảm 14.7%, chỉ còn 8.3 triệu tấn so với 9.7 triệu
tấn cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 6 tháng đầu năm 2018 thép nhập khẩu vào Mỹ đã
giảm đi 9.4%.
Tương tự, tổng lượng
tôn mạ kẽm nhập khẩu của Mỹ trong quý 1 năm 2018 đã giảm 7.8%, chỉ còn 798 ngàn
tấn so với 866 ngàn tấn của cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 6 tháng đầu năm 2018 tôn
mạ kẽm nhập khẩu vào Mỹ đã giảm đi 10.8%. Sự sụt giảm này chưa phải là lớn do 5
năm trở lại đây Mỹ luôn nhập khẩu mỗi năm khoảng 2.8 - 3.0 triệu tấn tôn mạ kẽm.
Tuy nhiên, sự sụt giảm trong 6 tháng cuối năm dự kiến sẽ lớn hơn khi mà các nhà
sản xuất tôn mạ của Mỹ bắt nhịp kịp để nâng cao sản lượng.
Nội địa hóa sản phẩm thép
cán nóng (HRC)
Việt Nam phụ thuộc vào
thép cán nóng HRC nhập khẩu 100% kể từ 2016 trở về trước. Cụ thể năm 2016 nhập
khẩu 5.5 triệu tấn thép HRC; Tháng 6/2017 Formosa Hà Tĩnh (FHS) đã đưa lò cao số
1, công suất 4 triệu tấn/năm, vào hoạt động và đã bắt đầu sản xuất được thép
HRC, do đó, năm 2017 ta cũng chỉ nhập khẩu 5.5 tấn thép HRC cộng với 1.3 triệu
tấn HRC sản xuất bởi FHS.
Bên cạnh đó kể từ đầu
năm 2018, Mỹ đánh thuế mạnh lên các sản phẩm tôn mạ sản xuất ở Việt Nam có
nguyên liệu từ HRC có nguồn gốc từ Trung Quốc (Mỹ gọi là Chinese-produced
steel), nên các nhà sản xuất tôn mạ VN đã giảm dần việc nhập lượng thép HRC từ
TQ. Tuy nhiên như đã nêu ở trên, các nhà sản xuất thép HRC của TQ hay các sản
phẩm thép nói chung đã bắt đầu thấy áp lực cạnh tranh ngày càng tăng ở khu vực
Đông Nam Á do năng lực sản xuất thép ở
đây gia tăng rất nhanh; mặt khác các quốc gia như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia
và Indonesia tiếp tục đánh thuế chống phá giá lên thép TQ. Do đó, họ đã và đang
chuyển hướng hoạt động sang thị trường Nam Mỹ và châu Phi. Cụ thể là ArcelorMittal
South Africa, là công ty có toàn bộ sản lượng thép chỉ phục vụ cho thị trường
châu Phi, cho biết mức độ canh tranh đang tăng cao từ thép nhập khẩu của TQ.
7 tháng đầu năm 2018,
FHS đã cung cấp khoảng hơn 1.7 triệu tấn HRC. Họ cũng đã đưa lò cao số 2, công
suất 4 triệu tấn/năm vào hoạt động từ tháng 5/2018 nâng công suất sản xuất thép
thô của FHS lên 7 triệu tấn/năm, nên dự kiến cả năm 2018 FHS sẽ sản xuất được
khoảng 5 triệu tấn HRC, đủ đáp ứng nhu cầu trong nước.
Bên cạnh đó, liên hợp
thép Hòa Phát Dung Quất ở Quảng Ngãi có khả năng sẽ bắt đầu đi vào hoạt động cuối năm 2019, cung cấp thêm một phần HRC trong
năm 2019 nữa. Khi hoạt động hết công suất sẽ cung cấp ra 3.5 triệu tấn thép HRC
cho thị trường nội địa, cộng với sản lượng tăng thêm từ FSH thì Việt Nam sẽ
nhanh chóng chuyển từ nước nhập khẩu sang nước xuất khẩu HRC kể từ năm 2020.
Sản xuất được HRC trong
nước chúng ta giảm bớt một mối rủi ro về tỷ giá, như tình trạng từ đầu năm 2018
đến nay tỷ giá điều chỉnh khá nhiều lần, làm cho giá cả HRC nhập khẩu tăng cao
cũng như làm tăng gánh nặng cho các khoản vay bằng tiền USD, ảnh hưởng khá lớn
đến hiệu quả hoạt động của các DN tôn mạ kẽm.
Thị trường tôn mạ kẽm
Việt Nam nữa đầu năm 2018: bão hòa tạm thời!
Thị trường tôn mạ kẽm
Việt Nam nữa đầu năm 2018 có rất nhiều dấu hiệu của một thị trường bão hòa, tuy
rằng có thể là ngành công nghiệp này vẫn đang ở trong một quá trình tăng trưởng
(growth stage) nếu tính trong dài hạn, nhưng rõ ràng trong ngắn hạn thì năm
2018 dường như cho thấy một thị trường bão hòa tạm thời (maturity stage) qua
các dấu hiệu sau:
Hình
3: Vòng đời sản phẩm (PLC)
Nguồn:
Barrett Sales Blog
+ Doanh số bán hàng
(revenue) tăng mạnh nhưng lợi nhuận giảm và nhu cầu tiệm cận đến bão hòa. Trong
quý 2/2018, doanh thu của NKG tăng 38.2%, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế giảm
43.8% so với cùng kỳ; tương tự với HSG: doanh thu tăng 42.8%, tuy nhiên lợi nhuận
sau thuế giảm 69.5%.
+ Số lượng các nhà sản
xuất trong ngành tăng mạnh, doanh nghiệp hiện hữu gia tăng công suất, doanh
nghiệp mới gia nhập ngành tăng trưởng cả về số lượng lẫn quy mô. Gia tăng đầu
tư nâng công suất như NKG, HSG, TDA, TVP, TPN, TPK… cộng với công suất mới gia
nhập ngành như Mỹ Việt, HPG, Vinaone làm quy mô ngành tăng nhảy vọt từ 4.63 triệu
tấn/năm 2017 lên đến 6.1 triệu tấn /năm trong 2018, đó là chưa tính dự án cán-mạ
375 ngàn tấn/năm của Pomina đi vào hoạt động trong năm tới.
+ Giá cả có xu hướng giảm
do sức ép cạnh tranh, 6 tháng đầu năm 2018 là một cuộc đua về giá bán, hệ quả
là doanh số tăng mạnh nhưng lợi nhuận cũng giảm mạnh.
+ Sự khác biệt về
thương hiệu và sự đa dạng hóa đặc tính sản phẩm được khai thác để duy trì thị
phần. Chi phí marketing của các công ty trong ngành đều tăng cao.
+ Lợi nhuận (profit)
ngành giảm: Mức lợi nhuận trên doanh số (ROS) đối với các doanh nghiệp sở hữu
chuỗi sản xuất cán nguội – mạ kẽm – mạ màu trung bình 5-8% trước đây, hiện nay
đều giảm như NKG giảm 50%, còn 2.5%; HSG còn tệ hơn khi ROS quý 2 chỉ đạt 0.8%.
Đình
Long
