Thứ Sáu, 25 tháng 12, 2015

TỔNG QUAN VỀ SẢN XUẤT THÉP TOÀN CẦU VÀ CỦA TRUNG QUỐC

Tại sao nói tổng quan về công suất sản xuất thép của thế giới và sau đó là của Trung Quốc (TQ) là bởi sản lượng sắt thép TQ hiện tại chiếm đến 50% sản lượng thép toàn cầu. Trên thế giới hiện có 66 quốc gia có ngành công nghiệp sản xuất thép, có tổng sản lượng chiếm 99% tổng sản lượng thép toàn cầu. Sản lượng thép thô (Crude steel) toàn cầu năm 2013, 2014 và 2015 lần lượt là 1649 triệu tấn, 1665 triệu tấn và 1605 triệu tấn [1.6 tỷ tấn] (ước). Chưa biết tại sao Việt Nam ta không được tính trong 66 quốc gia này, mặc dù sản lượng thép hàng năm của Việt Nam cũng khoảng 5 triệu tấn trong những năm gần đây là một con số không nhỏ.
Hình 1: Biểu đồ sản lượng thép thô toàn cầu từ 1950-2010, đơn vị: triệu tấn

Nguồn: World Steel Association (2015)
Chúng ta thấy rằng ngành thép thế giới đã đi qua các giai đoạn tăng trưởng cao ví dụ giai đoạn sau chiến tranh những năm 50-60, hoặc giai đoạn kinh tế toàn cần tăng trưởng cao từ 2000-2007, tiếp đến là bị suy thoái sau khủng hoảng tài chính 2008 và có vẻ như đã đạt đỉnh vào năm 2014 trong giai đoạn này. Dự đoán năm 2015 sẽ bắt đầu cho một chu kỳ đi xuống của tiêu thụ thép (dự đoán giảm khoảng 3% so với 2014).
Các “cường quốc” về thép, xếp theo thứ tự giảm dần gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nga, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil và Ukraine. Năm 2014, chỉ riêng 10 nước này đã có một sản lượng thép là 1389 triệu tấn, chiếm đến 84.3% tổng sản lượng thép toàn cầu.
Hình 2: Top 10 nước đứng đầu về sản xuất thép, đơn vị: Triệu tấn.

Sản lượng thép thô của TQ năm 2013 là 815.4 triệu tấn, năm 2014 là 822.7 triệu tấn và ước tính năm 2015 là 802 triệu tấn giảm 2.5% yoy.
Hình 3: Sản lượng thép thô tính theo % năm 2013-2014

(RoW: Rest of World)

SẢN LƯỢNG THÉP KHỔNG LỒ CỦA TRUNG QUỐC VÀ SỨC ÉP LÊN NGÀNH THÉP THẾ GIỚI
Trên biểu đồ ta thấy sản lượng thép của Trung Quốc luôn chiếm xấp xỉ 50% sản lượng thép thế giới, ngay cả năm 2015, sản lượng thép Trung Quốc giảm 10% so với năm 2014 thì nó cũng chiếm đến 50.1% sản lượng thép thế giới.
Ngành thép Trung Quốc ảnh hưởng đến ngành thép toàn cầu như thế nào? Xin thưa là sức ảnh hưởng vượt quá 50% (!). Chúng ta thử nhìn vào biểu đồ dưới đây sẽ thấy rõ:
Hình 4: Sự ảnh hưởng của sản lượng thép Trung Quốc lên sản lượng thép toàn cầu, đơn vị: triệu tấn

Nguồn: CEIC và WSA
Biểu đồ cho thấy, trong vòng hơn hai mươi năm qua, nếu sản lượng thép Trung Quốc không tăng trưởng thì tăng trưởng sản lượng thép cả thế giới hầu như đi ngang! (đường nằm giữa – World excluding China), hình bên dưới cho tỷ lệ sản lượng thép Trung Quốc so với sản lượng thép toàn cầu những năm gần đây: bắt đầu từ dưới 50% sản lượng toàn cầu và đi lên đạt 50% vào năm 2014.
Hình 5: Sản lượng thép thô TQ vs sản lượng thép thô toàn cầu, ĐV: triệu tấn

Nguồn: WSA
Hình 6: Tăng trưởng của ngành thép TQ trong vòng 35 năm trở lại đây. ĐV: triệu tấn

Nguồn: SEAISI
Ta thấy trong ba thập kỹ mà nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng hai con số, thì tăng trưởng ngành thép cũng rất khủng khiếp, giai đoạn tám năm trước khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 có tốc độ tăng trưởng kép CAGR là 19%![1]
Những năm gần đây, cứ trong 10 công ty có sản lượng thép hàng đầu thế giới (chiếm sản lượng 444 triệu tấn) thì có đến 5-6 công ty là của Trung Quốc, ví dụ năm 2014 các công ty Hebei steel group, Baosteel, Shagang, Ansteel, Wisco và Shougang nằm trong top 10 công ty thép lớn nhất thế giới. Cứ 50 trong công ty thép hàng đầu thế giới thì đến 25 công ty của Trung  Quốc!
Hình 7a: Top 10 công ty thép lớn nhất thế giới năm 2014, số liệu WSA (2014). ĐV: triệu tấn

Hình 7b: Top 10 công ty thép lớn nhất Trung Quốc năm 2014, số liệu WSA (2014). ĐV: triệu tấn

Cột ngoài cùng bên trái bảng là xếp hạng thế giới năm 2014, Hebei, một tập đoàn thép của nhà nước xếp hạng ba thế giới với 47.1 triệu tấn, là một tập hợp các công ty thép của tỉnh Hà Bắc (một liên minh lỏng lẻo!), đây là một trong các thủ phủ thép của Trung Quốc, nằm ở phía Bắc TQ, giáp với Bắc Kinh và Thiên Tân. Baosteel đứng thứ tư với sản lượng 43.3 triệu tấn. Rất nhiều cái tên quen thuộc với thị trường thép Việt Nam, như Hebei, Baosteel, Vũ Hán (Wuhan steel - WISCO), Shandong Steel, Maashan và Benxi. Mười công ty lớn nhất của TQ này có tổng sản lượng là 300 triệu tấn, chiếm 36.6% thị phần thị trường thép TQ.
CÁC “THỦ PHỦ THÉP” CỦA TRUNG QUỐC
1.      Hà Bắc (Hebei): Đây là tỉnh nằm ở phía  Bắc có ngành thép lớn nhất TQ, sản lượng thép của tỉnh này thường chiếm một phần tư sản lượng toàn TQ. Năm 2014 sản xuất ra 185.3 triệu tấn thép. Tỉnh này đang bị áp lực cắt giảm sản lượng thép do mức độ ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Thành phố Đường Sơn (Tangshan) là bản doanh của một công ty thép rất lớn- Tangsteel, và là một thành phố có sản lượng thép lớn nhất Hồ Bắc, chiếm đến một nửa tổng SL thép của tỉnh, cũng là TP ô nhiễm nặng nhất, hiện đang bị áp lực buộc phải cắt giảm 20% sản lượng thép. Năm 2014 tỉnh này đã cắt giảm được 15 triệu tấn thép thông qua việc đóng cửa 40 nhà máy thép và giảm sản lượng chung của các nhà máy. Năm 2015 dự kiến cắt giảm 5 triệu tấn.
2.      Tỉnh sản xuất thép lớn thứ hai TQ là Giang Tô (Jiangsu), năm 2014 tỉnh này sản xuất ra 102 triệu tấn thép!
3.      Các tỉnh tiếp theo là Liêu Ninh (Liaoning)- 65 triệu tấn; Sơn Đông (Shandong)- 64 triệu tấn và Sơn Tây (Shanxi) 43.3 triệu tấn (số liệu 2014) [2]. Ngoài ra một số tỉnh khác tuy sản lượng thép không lớn như các tỉnh đã kể trên tuy nhiên là bản doanh của các công ty thép lớn, ví dụ như thành phố Thượng Hải là bản doanh của Baosteel (Baoshan) với sản lượng 21.8 triệu tấn năm 2014 hoặc một tỉnh có một nhà máy thép gần nước ta nhất là Quảng Đông với nhà máy Baosteel Zhanjiang (Trạm Giang), mới start up tháng 9 năm nay với sản lượng giai đoạn một là 4.1 triệu tấn và sản lượng của toàn bộ nhà máy sau khi hoàn thành giai đoạn hai là 8.75 triệu tấn.


Tình hình thị trường ngành thép TQ hiện đang khó khăn đến mức nào? Chênh lệch giữa cung và cầu đang ở mức độ bao nhiêu? Hệ quả tác động lên ngành thép trên thế giới ra sao? TQ đang thực thi chiến lược gì để có thể hồi phục và phát triển ngành thép của họ? Mời các bạn xem tiếp phần 2 “Ngành thép TQ, sản lượng dư thừa và các hệ lụy”.

Đình Long


[1] “China’s steel industry and its impact on ASEAN”, http ://www.seaisi.org/ news/news_view.asp? news_id=3609
[2] “Steel output dips 0.6 pct in China's Hebei in 2014”, http://www.reuters.com/article/china-steel-hebei-idUSL4N0V51DK20150126

2 nhận xét:

  1. Ước gì mỗi năm anh có tầm chục bài như vậy! :)

    Trả lờiXóa
  2. Thanks em. Cũng muốn lắm nhưng cần nhiều thời gian :)

    Trả lờiXóa